İspanya Bankası

İspanya Bankası
Banco de España
	Banka logosu
Merkez	Madrid, İspanya
Koordinatlar	40°25′06″K 3°41′41″B / 40.41833°K 3.69472°B
Kuruluş	1893
Sahibi	İspanya
Başkan	Pablo Hernández de Cos
Para birimi	Euro (€); EUR (ISO 4217)
Rezerv	9,05 milyon troy ons (2015)
Website	bde.es

İspanya Bankası (İspanyolca: Banco de España), İspanya'nın merkez bankasıdır. 1782 yılında III. Carlos tarafından Madrid'de kurulan banka, Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ve Eurosystem üyesidir; aynı zamanda bankacılık kapsamında İspanya'nın yetkili tek denetim mekanizmasıdır. Bankanın faaliyetleri İspanya Merkez Bankası Özerklik Yasası ile düzenlenmektedir. İspanya'nın Euro'yu kabul ettiği Ocak 1999'a kadar, ulusal merkez bankası eski İspanyol para birimi peseta'dan sorumluydu.

Tarihi

Asıl adı Banco Nacional de San Carlos olan banka, İspanya'nın On Üç Koloni'ye askeri ve mali destek verdiği Amerikan Devrim Savaşı'nın ardından devlet tahvilleri (vales reales) yoluyla hükûmet finansmanını istikrara kavuşturmak amacıyla 1782 yılında Madrid'de III. Carlos tarafından kuruldu. Devlete yardım etmesine rağmen, banka başlangıçta hissedarlar tarafından özel olarak sahiplenildi. Varlıkları arasında "İspanyol kapitalistlerin, Fransız rantiyecilerin ve Yeni İspanya'daki (sömürge Meksika'sı) Hint topluluklarının hazineleri" bulunuyordu.^[2]^[3] İlk müdürü, İspanya'da Francisco Cabarrús olarak bilinen Fransız banker François Cabarrus'tu.^[4]

Napolyon'un 1808-1813 yılları arasındaki Yarımada Savaşı sırasında İspanya'yı işgal etmesinin ardından, bankanın devletten 300 milyon realden fazla alacağı vardı ve bu durum bankayı mali sıkıntıya soktu. Hazine Bakanı Luis López Ballesteros, 1829 yılında bankanın Madrid'de kendi banknotlarını basabileceği 40 milyon reallik bir fon oluşturdu. Banka bunu, adını Banco Español de San Fernando (İspanya kralının adı VII. Fernando idi) olarak değiştirdikten sonra yaptı.

1844'te İspanya Bankası'na rakip olarak Banco de Isabel II ve Banco de Barcelona kuruldu. Bunları 1846'da kurulan Banco de Cadiz takip etti. Banco de Isabel II, 1847'de Madrid'in başarısız emlak piyasasındaki aşırı riskten sonra Banco de San Fernando ile birleşti ve ikinci adını korudu.

1850'lerde Ramón Santillán'ın rehberliğinde banka faaliyetlerini Alicante ve Valensiya şehirlerine genişletti ve İspanya Bankası (İspanyolca: Banco de España) adını aldı. İç ve sömürge savaşlarını desteklemek için bankanın mali desteğine ihtiyaç duyan İspanya hükûmeti, 1874 yılında Banco de España'ya İspanyol banknotlarının ihracında tekel hakkı verdi. Bankanın genel müdürlük binasının inşasına 1884 yılında Madrid'de Calle de Alcalá ile Paseo del Prado'nun kesiştiği noktada başlandı.

1936 yılında 510 ton altın rezervi Sovyetler Birliği'ne transfer edildi (Moskova altını olarak bilinen olayda) ve bu miktar İspanya Merkez Bankası'nın toplam altın rezervinin %72.6'sına tekabül ediyordu. Bu altınlar İspanya İç Savaşı boyunca orada kaldı.

1946 yılında General Franco hükûmeti bankayı sıkı kontrol altına aldı. Banka 1962 yılında resmen kamulaştırıldı. 1970'lerin sonunda demokrasinin yeniden tesis edilmesinin ardından banka, bugün de devam eden bir dizi dönüşüm ve modernizasyona başladı.

İspanya'nın 1994 yılında Avrupa Birliği Ekonomik ve Parasal Birliği'ne girmesiyle birlikte Banco de España, Avrupa Merkez Bankaları Sistemi'nin bir üyesi olmuştur. İspanya Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) sermayesinin %8.84'üne sahiptir.

İdari yapısı

Banka'nın idari yapısı dört şubeye bölünmüştür:

Başkan
Başkan Yardımcısı
Yönetim Konseyi
İcra Komisyonu

İspanya Merkez Bankası Başkanı, İspanya Başbakanı tarafından seçildikten sonra İspanyol hükümdarı tarafından resmen atanır. Başkan, para veya bankacılık konularında yetkinliği ile tanınan bir İspanyol vatandaşı olmalıdır. Yeni bir Başkan atandığında, Ekonomi ve Maliye Bakanı, Temsilciler Kongresi tarafından belirlenen prosedüre uygun olarak, yetkili parlamento komisyonunu bilgilendirir. Şu anki Başkan Pablo Hernández de Cos'tur.

Başkanın görevleri arasında şunlar yer almaktadır:

Bankayı yönetmek ve Yönetim Konseyi ile İcra Komisyonuna başkanlık etmek;
Bankanın sorumluluklarını hukuka uygun olarak yerine getirmesinde birincil sorumluluğu üstlenmek. Başkan, banka sözleşmeleri ve diğer yasal belgelerin yetkilendirilmesi ve Bankanın adalet mahkemelerinde temsil edilmesi konusunda nihai sorumluluğa sahiptir;
Bankayı uluslararası kurumsal işlemlerde temsil etmek;
Bankanın Yönetim Konseyi üyesi ve Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Genel Konseyi üyesi olarak görev yapmak.

Merkez Bankası Başkanı'nın tavsiyesi üzerine ulusal Hükûmet tarafından atanan Başkan Yardımcısı, başkanlık için gerekli tüm resmi nitelikleri taşımalıdır. İspanya Merkez Bankası'nın şu anki Başkan Yardımcısı Margarita Delgado'dur. Başkan Yardımcısı, boşluk, yokluk veya hastalık durumlarında hem Banka'nın yöneticisi hem de temsilcisi olarak Başkan'ın yerine geçer. Bu makamın diğer sorumlulukları Banka'nın iç meselesidir ve Başkan tarafından devredilir.

Altı Banka Müşaviri, Ekonomi ve Maliye Bakanının önerisi üzerine Banka Başkanının da katılımıyla ulusal Hükûmet tarafından atanır. Bu kişiler, ekonomi veya hukuk alanındaki yetkinlikleriyle tanınan İspanyol vatandaşları olmalıdır.

Başkan Yardımcısı, yedi müdürlükten sorumludur. Bunlar;

Genel Bankacılık Denetimi
Genel Nakit ve Şubeler
Genel Ekonomi, İstatistik ve Araştırma
Genel Finansal İstikrar, Düzenleme ve Çözümleme
Genel Operasyonlar, Piyasalar ve Ödeme Sistemleri
Genel Servis
Genel Sekreterlik

İcra Komisyonu şunlardan oluşur:

Başkan
Başkan Yardımcısı
İki Danışman

Bankanın genel müdürleri, İcra Komisyonu toplantılarına sesli olarak katılabilirler ancak oy kullanamazlar. Banka Sekreteri, İcra Komisyonu'nun sekreteri olarak görev yapar, ancak söz hakkı ve oy kullanma hakkı yoktur. İcra Komisyonu üyesi olarak görev yapan iki danışman, Başkan tarafından aday gösterildikten sonra, kendi üyeleri arasından Yönetim Konseyi tarafından atanır.

Yönetim Konseyi şunlardan oluşur:

Başkan
Altı Müsteşar
Hazine ve Mali Politikalar Genel Müdürü
Borsa Ulusal Komisyonu'nun başkan yardımcısı

Konsey toplantılarına ayrıca Banka genel müdürleri ve banka personelinden bir temsilci (Banka'nın iç tüzüğünde belirlenen bir yöntemle seçilir) katılır, her ikisi de söz sahibidir, ancak oy hakkı yoktur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "Spanish Bank (website)" (PDF). 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2018.
^ Carlos Marichal, "Banco de San Carlos (Spain)", Encyclopedia of Latin American History and Culture, Barbara A. Tenenbaum, ed.
^ Earl Hamilton, "Plans for a National Bank in Spain, 1701–1783" in Journal of Political Economy, 58, no. 3 (1949): pp. 315–336.
^ Pedro Tedd, El Banco de San Carlos (1782–1829) (1988)

Dış bağlantılar

Resmî site

İspanya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Banka ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Spanish Bank (website)" (PDF). 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2018.

[2] Carlos Marichal, "Banco de San Carlos (Spain)", Encyclopedia of Latin American History and Culture, Barbara A. Tenenbaum, ed.

[3] Earl Hamilton, "Plans for a National Bank in Spain, 1701–1783" in Journal of Political Economy, 58, no. 3 (1949): pp. 315–336.

[4] Pedro Tedd, El Banco de San Carlos (1782–1829) (1988)

[1]

[2]

[3]

[4]